Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο με λαμπερό κίτρινο χρώμα και αποτελεί το κύριο υλικό της κοσμηματοποιίας. Οι άνθρωποι τον λάτρεψαν από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, λόγω των μοναδικών του ιδιοτήτων, της σπανιότητας και της ομορφιάς του. Ο καθαρός χρυσός ονομάζεται και βενέτικο χρυσό, ονομασία που αναφέρεται στα βενέτικα φλουριά, που κατασκευάζονταν αποκλειστικά από ατόφιο χρυσό. Για τον χρυσό χρησιμοποιούμε και τη λέξη «μάλαμα» αναφερόμενοι όχι μόνο στα κοσμήματα, αλλά και στην ποιότητα πχ για έναν ανθρώπο λέμε «έχει καρδιά μάλαμα», όπως και «έχει χρυσή καρδιά». Ο χρυσός είναι εξαιρετικά ακριβός, λόγω των τεράστιων δυσκολιών και του κόστους της εξόρυξης και της επεξεργασίας του, αλλά και εξαιτίας της προσφοράς και της ζήτησης.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χρυσού
Μερικά από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χρυσού είναι τα ακόλουθα:
- Δεν οξειδώνεται (δεν σκουριάζει),
- Μπορεί να σφυρηλατηθεί πολύ εύκολα,
- Έχει μοναδικό χρώμα και λάμψη,
- Είναι μη τοξικό και δεν προκαλεί αλλεργίες,
- Είναι βρώσιμος!
- Είναι πολύ μαλακός και εύκαμπτος (ακόμα και ένα γραμμάριο χρυσού μπορεί να γίνει ένα πολύ λεπτό πιάτο και να μας δώσει ένα τετραγωνικό μέτρο φύλλο χρυσού).
Το χρώμα του χρυσού και των κραμάτων
Ο κίτρινος χρυσός είναι ο πιο διαδεδομένος, αλλά ο χρυσός σήμερα διατίθεται και σε μια μεγάλη παλέτα χρωμάτων. Επειδή είναι αρκετά μαλακός για να δουλευτεί, σχηματίζονται κράματα με προσμίξεις χρυσού και άλλων μετάλλων, προκειμένου να κατασκευαστούν πιο ανθεκτικά αντικείμενα, αλλά και για να είναι πιο προσιτή η τιμή του. Κράμα ονομάζεται η ένωση δύο ή περισσοτέρων μετάλλων που δημιουργούν ένα νέο υλικό. Ανάλογα με τις προσμίξεις, το κράμα αποκτά και το αντίστοιχο χρώμα. Τα κράματα του κίτρινου χρυσού περιέχουν κυρίως μπρούτζο, του λευκού χρυσού ασήμι και παλλάδιο, και του ροζ χρυσού, χαλκό. Σε ερευνητικό στάδιο βρίσκονται και άλλες προσπάθειες για κράματα άλλων χρωμάτων.
Η μέτρηση του χρυσού σε καράτια
Το καράτι (Κ) αποτελεί μονάδα μέτρησης περιεκτικότητας του χρυσού και δεν πρέπει να συγχέεται με το καράτι (CT) που αποτελεί τη μονάδα μέτρησης του βάρους των πολύτιμων λίθων. Η καθαρότητα του χρυσού σε ένα κράμα με άλλα μέταλλα, προσδιορίζεται από τα καράτια του. Τα 24 καράτια είναι το ανώτατο όριο που σημαίνει ότι ο χρυσός δεν έχει αναμιχθεί με άλλα μέταλλα. Στα 18 καράτια, επομένως, έχουμε 75% χρυσό και 25% άλλα μέταλλα, όπως μπρούτζος, χαλκός ή ασήμι. Σε κόσμημα 14 καρατίων έχουμε αντίστοιχα 58.33% χρυσό και 41,67% άλλα κράματα.
Σε κάθε κόσμημα χαράσσεται η καθαρότητα των μετάλλων του εκφρασμένη ανά χίλιες μονάδες. Δηλαδή ένα κόσμημα 18 καρατίων, το οποίο αποτελείται από 75% καθαρό χρυσό, σφραγίζεται με 750 βαθμούς.